Triển khai thi hành Luật Quốc tịch Việt Nam và các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành.

- Về quan hệ giữa Nhà nước và công dân:

Khoản 4 Điều 5 Luật Quốc tịch Việt Nam quy định: “4. Trên lãnh thổ Việt Nam, Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam chỉ công nhận quốc tịch Việt Nam đối với công dân Việt Nam đồng thời có quốc tịch nước ngoài trong quan hệ với cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam, trừ trường hợp điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên có quy định khác. Quyền và nghĩa vụ của công dân Việt Nam đồng thời có quốc tịch nước ngoài đang định cư ở nước ngoài được thực hiện theo quy định của pháp luật có liên quan.”

Thực hiện quy định này, tất cả các giấy tờ có mục ghi “quốc tịch” do cơ quan nhà nước có thẩm quyền của Việt Nam cấp cho công dân Việt Nam đồng thời có quốc tịch nước ngoài chỉ ghi “quốc tịch Việt Nam”; không ghi thêm quốc tịch nước ngoài của người đó trừ trường hợp Điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên quy định.

- Việc khiếu nại, khiếu kiện liên quan đến quốc tịch

Khoản 8 Điều 5 Luật Quốc tịch Việt Nam quy định: “8. Quyết định hành chính của cơ quan nhà nước có thẩm quyền Việt Nam liên quan đến quốc tịch Việt Nam theo quy định của Luật này không bị khiếu nại, khiếu kiện.”.

Như vậy, phạm vi không bị khiếu nại, khiếu kiện chỉ bao gồm Quyết định hành chính (Quyết định từ chối giải quyết hồ sơ trong trường hợp không bổ sung được giấy tờ do cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài cấp về việc đã thôi quốc tịch nước ngoài nếu không thuộc đối tượng được giữ quốc tịch nước ngoài khi làm thủ tục nhập/trở lại quốc tịch Việt Nam; hồ sơ chưa đầy đủ, chưa đáp ứng các điều kiện nhập/trở lại/thôi quốc tịch Việt Nam hoặc kết quả xác minh về nhân thân cho thấy việc xin nhập/trở lại/thôi quốc tịch Việt Nam làm phương hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân, xâm hại an ninh, lợi ích quốc gia, trật tự, an toàn xã hội của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam). Những kiến nghị, đề nghị ngoài phạm vi nêu trên liên quan đến quốc tịch vẫn được cơ quan có thẩm quyền xem xét, giải quyết theo quy định.

- Ghi vào sổ hộ tịch việc thay đổi quốc tịch

Theo quy định tại khoản 3 Điều 27 Nghị định số 191/2025/NĐ-CP, trong trường hợp Sở Tư pháp nhận được thông báo ghi vào Sổ hộ tịch việc thay đổi quốc tịch nhưng không còn lưu giữ được Sổ hộ tịch trước đây thì lập Sổ để theo dõi, quản lý và giải quyết các việc về hộ tịch, quốc tịch có liên quan. Do đó, kể từ ngày 01/7/2025, Sở Tư pháp chủ động lập Sổ theo dõi và quản lý các trường hợp nhận được thông báo ghi vào sổ hộ tịch việc thay đổi quốc tịch nhưng không còn lưu giữ được Sổ hộ tịch trước đây, không làm văn bản gửi về Bộ Tư pháp.

- Theo dõi, cập nhật quy định về nguyên tắc quốc tịch của các quốc gia/vùng lãnh thổ về quốc tịch

Theo quy định tại khoản 6 Điều 19, khoản 5 Điều 23 Luật Quốc tịch Việt Nam, một trong những điều kiện mà người xin nhập/xin trở lại quốc tịch Việt Nam đồng thời xin giữ quốc tịch nước ngoài phải đáp ứng là việc giữ quốc tịch nước ngoài phải phù hợp với pháp luật của nước đó. Như vậy, trường hợp pháp luật của quốc gia mà họ đang mang quốc tịch theo nguyên tắc đa tịch, không yêu cầu công dân nước ngoài phải thôi quốc tịch khi xin nhập quốc tịch nước đó, không quy định việc tự động mất quốc tịch khi có quốc tịch nước ngoài, thì việc xin giữ quốc tịch nước ngoài của người đó là phù hợp. Cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam chỉ tiếp nhận, giải quyết hồ sơ xin nhập/trở lại quốc tịch Việt Nam đồng thời xin giữ quốc tịch nước ngoài khi đáp ứng điều kiện nêu trên.

Tương tự, điểm c khoản 1 Điều 9 Nghị định số 191/2025/NĐ-CP quy định trường hợp trẻ em đã được đăng ký khai sinh tại cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài, có quốc tịch nước ngoài thì trẻ em đó có quốc tịch Việt Nam nếu cha mẹ thỏa thuận lựa chọn quốc tịch Việt Nam cho con khi thực hiện ghi vào Sổ hộ tịch việc khai sinh và việc giữ quốc tịch nước ngoài phải phù hợp với pháp luật của nước mà trẻ em đang mang quốc tịch. Như vậy, cơ quan đăng ký hộ tịch chỉ thực hiện ghi vào sổ hộ tịch việc khai sinh đối với trẻ em4 đã có quốc tịch nước ngoài với điều kiện việc giữ quốc tịch nước ngoài phù hợp với pháp luật của nước mà trẻ em đang mang quốc tịch.

Đối với trường hợp đủ điều kiện được giữ quốc tịch nước ngoài, người xin nhập/xin trở lại Việt Nam đồng thời xin giữ quốc tịch nước ngoài phải nộp giấy tờ do cơ quan do cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài cấp về việc giữ quốc tịch nước ngoài phù hợp với pháp luật của nước đó. Trường hợp pháp luật nước ngoài không quy định việc cấp loại giấy tờ này thì người đó phải có Bản cam đoan theo quy định. Trường hợp ghi vào Sổ hộ tịch việc khai sinh cho trẻ em (trẻ đồng thời giữ quốc tịch nước ngoài) thì cha mẹ trẻ nộp Bản cam đoan theo quy định và chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc cam đoan này. Trường hợp có căn cứ xác định người yêu cầu cam đoan không đúng sự thật khi nộp hồ sơ quốc tịch thì cơ quan có thẩm quyền không tiếp nhận hồ sơ./.